San Cristovo de Novelúa: o arco triunfal

Ó que mais chama atención do do arco triunfal (foto 1) son sen dúbida os capiteis das súas columnas.
O do lado esquerdo (foto 2) amosa tipoloxía vexetal mentres que o dereito presenta un capitel historiado digno de observar o detalle.

Segundo Jaime Delgado (o único autor que da unha interpretación) este capitel historiado representaría a Sansón destruíndo o templo dos filisteos, sendo as dúas figuras laterais filisteos e a central Sansón, aparecendo a figura do león recordaría o feito de que como Sansón matou ó león coas súas mans.
Nun principio pensei que a figura da esquerda (foto 3) podería representar ó propio Sansón pero leva un puñal na man polo que queda descartado.
Sobre a figura central (foto 4) sería Sansón cos brazos en alto apoiados nas columnas. A terceira figura (foto 5) sería un principe filisteo, segundo Jaime Delgado, pero a min créame dúbidas, ¿que leva na man? ¿que lle asoma por enriba do ombreiro?
En todo caso, mentres ninguén diga ó contrario suponse que o capitel representa a Sansón.

Para rematar, deixar constancia de que na parede que hai enriba do arco, baixo ó encalado hai pintura mural como se pode ver nun pequeno espacio da parte dereita que perdeu ó cal (foto 6).


Detalles do arco triunfal.
Novelúa.
Monterroso

Atravesa o espello cara A Outra Ulloa

San Cristovo de Novelúa: a porta principal II

A cada beira da porta principal hai tres columnas (foto 1), os capiteis laterais, é dicir os que están mais preto e mais lonxe da porta, están decorados con motivos vexetais. Pola contra, os capiteis centrais amosan decoración historiada.

No capitel esquerdo (foto 2) están representados dous leóns afrontados. Das súas bocas sae ¿líquido? ¿ lume?, non sei. Se seguemos a mirar, poderemos observar como as colas dos leóns enrólanse no seus ventres, e como ambos leóns xuntan as súas patas dereitas. Supoño que todo isto ten un significado dentro da iconografía románica, pero a simboloxía do león é complexa de mais como para pretender sacar algo en claro.

No capitel dereito (foto 3) pódense ver dúas harpías. Eu pensaba que eran sereas-paxaro, similares as harpías salvo no detalle de que estás teñan as ás levantadas e as sereas non. As harpías son unha mestura de muller e paxaro con cola de serpe e a súa simboloxía negativa está asociada ós vicios.

Como remate dicir que a parte baixa das columnas tamén están adornadas con motivos xeométricos e nunha delas (foto 4) pódese ver un fermoso disco solar, aínda que, por desgraza, un pouco deteriorado.


Detalles da porta principal.
Novelúa.
Monterroso.

San Cristovo de Novelúa: a porta principal I

Protexida das inclemencias do tempo polo pórtico, a porta principal da igrexa conserva o seu orixinal esplendor, salvo nun par de detalles: a patética lámpara de araña que hai fronte dela e os confesionarios que a flanquean (foto 1).

A porta principal (foto 2) está composta por tres arquivoltas, adornadas con molduras traballadas, o tímpano que contén a inscrición e as columnas que soportan o conxunto anterior.

O tímpano está adornado (foto 3) con tres figuras de entrelazados semellantes os que se poden ver en San Martiño de Ferreira. O peso del está soportado por dúas figuras de bois, un deles co curioso detalle de ter a lingua fora tocando o fuciño (foto 4). Curiosamente o importante do tímpano non son os lazos nin os bois senón a inscrición que se pode ver bordeando todo ó tímpano porque ela da nome ó artista que a fixo. Aínda que existen discrepancias sobre a parte inicial da inscrición a lectura mais aceptada é: HANC ECCLESIAM MAGISTER MARTINVS FECIT MEMORIA, ó mesmo que dicir: "Esta iglesia hizo el Maestro Martín. (Aquí queda escrito para perenne) memoria".


Detalles da porta principal.
Novelúa.
Monterroso.

Atravesa o espello cara A Outra Ulloa

San Cristovo de Novelúa: o exterior

Na parroquia de Novelúa existen dous castros e sobre o mais pequeno edificouse a igrexa.
Aínda que o edificio actual é románico xa existía unha igrexa anterior,do século VIII como así ó demostra o Testamento Maior de Odoario.
Esta igrexa, a mais importante do concello de Monterroso despois de San Salvador de Balboa, presenta unha serie de peculiaridades que a fan única na nosa comarca: a propia estrutura da igrexa e os capiteis historiados do seu interior.

O exterior rompe coa a estrutura románica habitual das igrexas da zona ó estar formada a igrexa por tres corpos (foto 1), o primeiro formado pola nave e a ábsida, o segundo corresponde ó pórtico que protexe a porta de entrada, e o terceiro sería a torre. Todos estes elementos son románicos, aínda que a torre só conserva o seu primeiro tramo orixinal (foto 2 e 3), xa que a parte final, á que se incorporou o campanario, é barroca.
Na ábsida (foto 4), destaca a fermosa fiestra que se abre nela (foto 5). As discrepancias sobre a súa orixe levan a algúns autores a pensar que esta fiestra, con forma de celosía, pertencería a antiga igrexa sobre á que se a actual románica.

É importante dicir que para entender o verdadeiro valor desta igrexa é imprescindible entrar nela e ver o seu interior, por desgraza a igrexa permanece pechada agás os días de oficio, é dicir, tódolos domingos as 13:00 horas.


Detalles do exterior.
Novelúa.
Monterroso

San Cristovo de Viloide

A igrexa de Viloide é un deses humildes templos románicos do noso rural ulloán. Feita a finais do século XII, no ten, como sucede noutros templos, elementos arquitectónicos de especial interese, sen embargo, o seu fermoso emprazamento co pico do Faro tras dela (foto 1) fai que valga a pena visitala.

Do seu exterior chaman a atención pequenos detalles: a cruz que remata o campanario (foto 2), a pequena figura humana que remata a ábsida (foto 3), os debuxos gravados dunha pedra da cornixa (foto 4), algún canzorro...

O interior é sinxelo. A arquivolta exterior do arco triunfal está decorada con unha serie de triángulos alternantes en relevo e refundidos (foto 5) e os capiteis están adornados con motivos vexetais.


Detalles do exterior e interior da igrexa.
Viloide.
Monterroso.

Santa Mariña de Sucastro

Eu non sabía quen era Santa Mariña ata que o "Señor Ulises" (un bo amigo que se adica a viaxar polo Mediterráneo) me falou do santuario de Santa Mariña de Augas Santas en Allariz. Segundo a lenda, un pretor romano namorouse de Mariña e tentou persuadila de que renegase da súa fe. O negarse a rapaza foi presa no castro de Augas Santas, logo tentaron queimala na cripta e finalmente foi decapitada (os mártires cristiáns pásalle como os da película de " Los Inmortales"non morren ata que os decapitan) no lugar onde hoxe se sitúa o templo.

O caso é que Santa Mariña foi venerada na Idade Media e o mais curioso: as igrexas que levan ese nome están situadas ó pé ou na cima dun castro. As tres igrexas que hai na Ulloa con ese nome, Santa Mariña de Fontecuberta, Santa Mariña de Castro de Amarante e Santa Mariña de Sucastro cumpren esa condición, estando as dúas últimas situadas sobre o castro e a primeira ó pé del.

A igrexa de Santa Mariña, datada entorno o ano 1170, conserva a súa estrutura orixinal coa excepción da fachada principal, aínda así, conserva as columnas que sostiñan o arco orixinal con curiosos capiteis de animais (foto 1). Destacan tamén da fachada a fiestra da ábsida (foto 2) ou a labra dalgún canzorro (foto 3). O interior é sinxelo (foto 4), con decoración vexetal nos capiteis do arco triunfal.

Por último falar da inscrición situada no exterior baixo a fiestra da ábsida, (como non conseguín unha foto de boa calidade engado unha reprodución mellorada da fotografía que Jaime Delgado publica no volume IV de "El románico de Lugo y su provincia"). Non atopei a lectura da inscripción, aínda que Yzquierdo Perrín di que é posible que se trate do nome do bispo que consagrou a igrexa.


Detalles do exterior e interior da igrexa.
Sucastro.
Monterroso